Turid Thomsen

Tann dagurin var spennandi, tá vit fyrstu ferð brúktu klikkjara til vanliga venjing í Rally lýdni. Og hví var tað nakað serligt?

Tá hundurin veit, hvat hann skal og dugir at gera tað, kanst tú seta orð og tekin saman við ávísu venjingini; t.d. siga “legg teg”.

Læring hjá hundum verður ofta býtt í trý stig: innlæring, stabilisering og generalisering (Rosbjerg, 2013). Tá vit ætla, at hundurin skal læra okkurt nýtt, veit hann jú ikki, hvat tað er, vit vilja hava, at hann skal gera. Hundurin skilir t.d. ikki, hvat orðini “legg teg” merkja, fyrr enn hann kann knýta rørsluna at leggja seg saman við munnligu boðunum ella ávísum handtekni. Tað fyrsta stigið er tí innlæringin, har hundurin lærir tað nýggja.Tú kanst t.d. lokka hundin við góðbitum í ta ynsktu støðuna, ella tú bíðar, til hundurin av sær sjálvum byrjar at gera okkurt, sum nærkast tí lidnu venjingini. So klikkir tú og lønar honum við góðbitum fyri tað. Síðan setur tú størri og størri krøv til hundin, áðrenn klikk og løn koma. At enda klikkir og lønar tú fyri ta lidnu venjingina. Hesin seinni hátturin verður brúktur av teimum førandi í venjing við klikkjara og verður kallaður shaping (Køste & Egtved, 2008). Tá hundurin veit, hvat hann skal og dugir at gera tað, kanst tú seta orð og tekin saman við ávísu venjingini; t.d. siga “legg teg”.

Síðan skal tað lærda venjast, styrkjast og festa seg. Tá er vit komin til stabilisering. Best er at venja tað nýggja væl og virðiliga í kendum og róligum umhvørvi heima. Síðan verður avbjóðingin at kunna gera tað nýliga lærda á nógvum ymiskum støðum og við ymiskari órógv av bæði fólki og hundum. Tá eru vit komin til generalisering. Í okkara føri er tað generaliseringin, sum er mest avbjóðandi.

Hendan summardagin í 2016 høvdu vit fingið boð um, at hundarnir skuldu ganga pent inn á økið við Leynavatn áðrenn venjing.

Hendan summardagin í 2016 høvdu vit fingið boð um, at hundarnir skuldu ganga pent inn á økið við Leynavatn áðrenn venjing. At ganga pent merkir, at hundurin skal ganga við vinstru lið førarans og fylgja honum. Eg fór frá húsum í góðari tíð, so Lui og eg kundu ganga pent inn, áðrenn hini komu. Í fyrsta lagi kundi hann ikki lata seg órógva av hinum hundunum, og í øðrum lagi fór eingin at síggja, um Lui als ikki gekk pent. Men gakk! Tá eg kom til venjingarøkið, vóru fleiri komin og onnur á veg. So har var einki annað at gera enn at byrja at ganga. Tíbetur visti eingin um mín bláa klikkjara í høgra lógva.

Tað gekk ikki so galið. Tíbetur vóru vit nógv til venjing, og økið var stórt, so venjarin kundi ikki hyggja eftir øllum í senn. Hendan dagin vildi eg helst vera ósjónlig sum longst. Lui skuldi venja at leggja seg bæði skjótt og væl; t.v.s. at hann skuldi liggja beint og ikki skeivur. Seinnu venjingarhálvu vandu vit m.a. at fáa hundarnir at fara inn í ein ring at leggja seg. Lui var raskur at venja, og eg byrjaði at slappa av.

Og so mátti eg avdúka fyri venjaranum, at vit høvdu vant at gingið pent og at brúkt klikkjara heima. Fyri at fáa ráð og vegleiðing, gingu vit eitt sindur. Fyrst bakkaði eg, og Lui fylgdi mær. Síðan vendi eg mær soleiðis, at Lui kom at ganga við mína vinstru lið. Og mín sann, um hann ikki fylgdi mær. Og glað var eg. Hesa ferð høvdu vit ikki koyrt í 45 minuttir, so Lui bara kundi snodda eina aðrastaðni enn vanligt. Í staðin komu vit eitt fet víðari við klikkjaranum í lógvanum á okkara drúgvu, men gevandi og mangan stuttligu lærileið.

Nakrir venjarar hjá Føroya Hundaførarafelag vóru í 2016 á einum altjóða skeiði í Danmark í venjing við klikkjara. Á vári í 2017 hevði felagið eitt vikuskiftisskeið í klikkjaravenjing, og í heyst fara fleiri venjarar á ClickerExpo í Danmark.

Køste, Cecilie & Egtved, Morten (2008): Lydighetstrening i teori og praksis. Canis Forlag.

Rosbjerg, Hans (2013): Fra hvalp til voksen. Strandby: Forlaget Tro-fast.